Μαρτυρίες – Σχολείο του δάσους "Πευκίτες"

… Και ρεπορτάζ στο tvxs.gr

Ξανθίππη Πασχαλίδου / Δασόπαιδα…
23 Αυγ. 2024 – 10:32

Δασόπαιδα. Παιδιά του δάσους. Παιδιά που σέβονται κάθε πλάσμα που ζει. Που ξέρουν να διαβάζουν τα σημάδια του ουρανού και της γης
Που έμαθαν να μετρούν μόνα τους το βήμα τους, να εξετάζουν κάθε κλαδί πριν σκαρφαλώσουν – είναι γερό, αντέχει το βάρος τους, θα μπορέσουν μετά να κατέβουν;
Παιδιά που παρατηρούν, που ξέρουν με τ’ όνομά τους δέντρα και φυτά – άγριο καρότο, αγριελιά, λαδανιά, αρκουδοπούρναρο, δρυς, αγριοτριανταφυλλιά, σχίνος – λέξεις που τείνουν να εκλείψουν από το λεξιλόγιο της ηλικίας τους. Που μαθαίνουν να ξεχωρίζουν τους βρώσιμους από τους επικίνδυνους καρπούς, να διαβάζουν ίχνη στο χώμα και να αναγνωρίζουν από ποιο ζώο προέρχονται.
Παιδιά που βαδίζουν στο μονοπάτι χτυπώντας δυνατά τα πέλματα στη γη, για να απομακρυνθούν τα φίδια. Που μαθαίνουν να πιστεύουν στον εαυτό και στις δυνάμεις τους, μαθαίνουν να μπορούν, γνωρίζοντας τους κινδύνους, αλλά και πώς να προφυλαχθούν.
Και κυρίως, παιδιά που ξέρουν να υπάρχουν σε μια δημοκρατική κοινωνία που δομείται πάνω στη δύναμη της ομάδας και της συνέλευσης, μέσα στην οποία κάθε μέλος, ανεξαρτήτου ηλικίας, έχει ισότιμο λόγο. Ο κύκλος των παιδιών ορίζει τους κανόνες, το πρόγραμμα της ημέρας, τις συνέπειες μιας όχι αποδεκτής συμπεριφοράς. Τα παιδιά σέβονται τους κανόνες όχι από φόβο τιμωρίας, αλλά από συνέπεια στην ίδια την ομάδα τους που τους δημιούργησε.
Το Σχολείο του Δάσους δεν είναι ένα σχολείο σαν αυτά που έχουμε συνηθίσει. Είναι ένα σχολείο χωρίς τοίχους, καθοδηγούμενο από τα παιδιά, με την/ον παιδαγωγό συνοδοιπόρο, παρατηρητή και ενίοτε οδηγό στη μικρή τους ομάδα. Αφορά τόσο την πρώιμη (2-5), όσο και τη μέση παιδική ηλικία (6-12,) αλλά και την εφηβεία. Σε αυτό τα παιδιά μαθαίνουν αβίαστα και αναπτύσσονται πολύπλευρα σε όλα τα επίπεδα, βιωματικά, μέσα από το ελεύθερο παιχνίδι και την συνύπαρξη στη σταθερή τους ομάδα.
Η παιδαγωγική του Δάσους είναι πολύ διαδεδομένη στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες παρά τις προκλήσεις του καιρού. Στην χώρα μας την παιδαγωγική αυτή εισήγαγε η Βασιλική Κομπιλάκου το 2016, ιδρύοντας τους «Πευκίτες», το πρώτο Σχολείο Δάσους στην Ελλάδα, που δραστηριοποιείται στη Σταμάτα Αττικής – και από φέτος και στο Βόλο. Έκτοτε με χαρά παρατηρούμε την παιδαγωγική του Δάσους να απλώνει στον τόπο μας με ποικίλα εκπαιδευτικά εγχειρήματα που εισάγουν τα παιδιά στον κόσμο της φύσης.
Τα παιδιά όλων μας έχουν επιβιώσει περνώντας μέσα από το συμβατικό εκπαιδευτικό σύστημα, στο οποίο αξίες ισοπεδώνονται και στη θέση τους θριαμβεύουν και βραβεύονται ο ατομικισμός και ο ανταγωνισμός. Βαθμολόγηση, επιβράβευση των «αρίστων», απαγόρευση αλληλοβοήθειας είναι καθημερινότητα στα σχολεία.
Και όμως, ακόμα και μέσα σε αυτό, τα πιο πολλά παιδιά κρατούν ακέραιες τις βασικές αρχές της επιβίωσης: επιλέγουν να σέβονται, να είναι αλληλέγγυα, να μην καταδίδουν ακόμα και όταν τους ζητείται, να στηρίζουν τα αδύναμα, να βοηθούν όσο μπορούν, λες και ακολουθώντας μια βαθύτερη συλλογική δομή που μας βοήθησε να επιβιώσουμε σαν ανθρώπινο είδος: τη δύναμη της αλληλεγγύης, της συμπόνιας και της αλληλοβοήθειας.
Και έτσι, όταν κάποτε επιτρέπουμε στα παιδιά να ζουν ξανά σύμφωνα με αυτές τις αρχές, όπως στη μικρή κοινωνία του Σχολείου του Δάσους, τα παρατηρούμε να επιστρέφουν σε κάτι που γνωρίζουν από πάντα, σε έναν τρόπο ύπαρξης που βγάζει νόημα για αυτά, σα να επιστρέφουν σπίτι.
Στον απόηχο των καταστροφικών πυρκαγιών της Αττικής και των Σερρών, ενώ άγρια δάση και βουνά ισοπεδώνονται στο όνομα μιας «πράσσινης» ανάπτυξης κι εμείς συνεδριάζουμε για την βιωσιμότητα, τα παιδιά μας χειρίζονται την οθόνη με την ευφυΐα της προσαρμοστικότητας από ολοένα μικρότερη ηλικία. Κλεισμένα μέσα σε τοίχους, σε αποστειρωμένα αισθητηριακά περιβάλλοντα, σε τσιμεντένια κουτιά, δεν αναπνέουν τη ζωή για την οποία το σώμα τους είναι πλασμένο, ενώ η διάγνωση ΔΕΠΥ -διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας- κορυφώνεται. Κι εμείς οι γονείς, ψάχνουμε απεγνωσμένα δραστηριότητες να συμπληρώσουν τη μόρφωση των παιδιών μας, γεμίζοντας το πρόγραμμα ως το τελευταίο παραθυράκι του χρόνου τους.
Το Σχολείο του Δάσους, παρ’όλο που η συμμετοχή σε αυτό απαιτεί συνέπεια και αφοσίωση τα σαββατοκύριακα των συναντήσεων, δεν είναι μια «δραστηριότητα».
Είναι επιστροφή σε έναν άλλο τρόπο ύπαρξης, δώρο ζωής για τα παιδιά μας.Τους δίνουμε πίσω την παιδική τους ηλικία.
Παρά τις φωτιές που κάθε χρόνο κυκλώνουν τα καταφύγια και καίνε τα μονοπάτια του, τα στολίδια των παιδιών, τις φωλιές των ζώων, το Σχολείο του Δάσους «Πευκίτες» συνεχίζει να είναι εκεί, κεράκι μέσα στη νύχτα, να μαθαίνει στα παιδιά το δάσος και τον εαυτό, να μεταδίδει μια γνώση πολύτιμη και αρχέγονη στην επόμενη γενιά.

Ευγνωμοσύνη.